De Ring is een muzikaal drama, door Wagner zelf 'Gesamtkunstwerk' genoemd, bestaande uit 4 werken. In chronologische volgorde: das Rheingold, die Walküre, Siegfried en Götterdämmerung. Het gaat over de opkomst en ondergang van de wereld, geplaatst in de Germaanse mythologie. Alle menselijke emoties komen uitvergroot aan bod, maar vooral de liefde en de macht staan centraal. De toeschouwer kijkt in feite naar zichzelf als in een spiegel. Aanvankelijk had Wagner, Siegfried in gedachten als centrale held van de Ring. Siegfried staat voor de vrije mens, die geen angst kent en handelt vanuit eerste impuls zonder rekening te houden met anderen. Naarmate het werk aan de Ring vorderde en Wagner zich verder ontwikkelde kwam de nadruk te liggen op Wotan, de tragische god. Bij Wotan wordt de onverenigbaarheid van macht en liefde het meest duidelijk. Hij is constant bezig om macht en liefde tegen elkaar uit te ruilen, wat uiteindelijk tot zijn ondergang leidt. De wereld krijgt tot slot een kans op een nieuw begin door de opoffering van een vrouw, Brünnhilde.

Het huwelijk tussen Wotan en Fricka blijft kinderloos en hun relatie verzuurd. Wotan echter wil geen afstand doen van liefde en lust, en dus zoekt hij zijn heil bij andere vrouwen. Hij maakt Erda zwanger en uit deze verbintenis wordt Brünnhilde geboren, zijn lievelings-Walküre. Later heeft hij een relatie met een niet nader genoemde aardse vrouw, die hem de tweeling Siegmund en Sieglinde schenkt. Brünnhilde, Siegmund en Sieglinde hebben dus Wotan als vader. Siegmund verwekt bij zijn tweelingzuster Sieglinde een zoon, Siegfried. Siegfried en Brünnhilde (neef en tante) worden later in het verhaal verliefd op elkaar. Een nogal incestueuze genealogie.

Op zich niet uniek, wanneer we denken aan koning Arthur en Morgane, die samen een zoon kregen, Mordred genaamd. Mordred was een soort messias van het oude polytheïsme en stond tegenover het nieuwe Christendom, waar Arthur voor stond. De verbintenis tussen broer en zus werd als goddelijk en heilig gezien, waaruit een nieuwe messias geboren werd.

Bij Wagner speelde het oude geloof versus het nieuwe monotheïsme een grote rol. In Tannhäuser; het rijk van Venus versus de Wartburg en het roomse Rijk. In Lohengrin; de boodschap van de Graal versus de Germaanse godenwereld van Ortrud. In de Ring, waar de hele Germaanse godenwereld ten onder gaat in een alles omvattende brand. In Tristan & Isolde; het Ierse geloof in de natuur versus de christelijke wereld van Marke en Tristan. In Parsifal; de Graalsgemeenschap versus het toverrijk van Klingsor.